Την Παρασκευή 22 Οκτωβρίου μια ομάδα των Φίλων του Μουσείου Μπενάκη επισκεφτήκαμε το Μουσείο Παύλου Μελά στην Κηφισιά. Κτίσθηκε ως εξοχική κατοικία της οικογενείας και φιλοξένησε από το 1895, τα τελευταία εννέα χρόνια της ζωής του τον Παύλο Μελά, τη σύζυγό του Ναταλία, το γένος Δραγούμη και τα παιδιά τους, Μιχαήλ και Ζωή. Τα σχέδια της οικίας, τα οποία εκτίθενται στο χώρο, είχε κάνει ο ίδιος ο Παύλος Μελάς γράφοντας επάνω τους και ποιος θα έμενε σε κάθε δωμάτιο. Από εδώ ξεκίνησε το 1904 ο ήρωας του Μακεδονικού Αγώνα.
Η εξοχική οικία εγκαταλείφθηκε και αφέθηκε στο χρόνο τη δεκαετία του ’80. Η αποκατάσταση έγινε με απόλυτη ακρίβεια χάρη στα σχέδια που υπήρχαν, το πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αλλά και τη ζωντανή μαρτυρία της εγγονής του Παύλου Μελά Ναταλίας Ιωαννίδη η οποία ήταν παρούσα και μας υποδέχθηκε. Χάρη στη δωρεά της το ερειπωμένο οίκημα περιήλθε στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Η αποκατάσταση πραγματοποιήθηκε με χορηγία της ΑΜΚΕ «Κύκλωψ» του κυρίου Άρη Θεοδωρίδη από τη Δράμα.
Εντός της ιστορικής οικίας, λειτουργεί έκθεση με προσωπικά αντικείμενα του Παύλου Μελά, ενώ υπάρχουν φωτογραφίες και πληροφορίες για τις δύο σημαντικές οικογένειες, Μελά και Δραγούμη.
Ευχαριστούμε τον Λοχαγό κ. Σεραφείμ Βασιλείου, υπεύθυνο του χώρου για την εμπεριστατωμένη ξενάγηση.
Στη συνέχεια περιηγηθήκαμε δύο από τα εντυπωσιακά αρχοντικά της Κηφισιάς.
Η πετρόκτιστη έπαυλη Σταθάτου, επιτηδευμένα ασύμμετρη, κτισμένη το 1890, αποδίδεται στον αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσιλλερ λόγω της μεγάλης ποικιλίας των αρχιτεκτονικών στοιχείων που χρησιμοποιούσε. Πρώτος ιδιοκτήτης εικάζεται ήταν ο Παντελής Ζερβουδάκης έμπορος από τη Χίο, αλλά έγινε γνωστή από τη μετέπειτα ιδιοκτήτρια Ελένη Σταθάτου, δωρήτρια μεγάλης συλλογής στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Η έπαυλη “Χρυσανθέμων” με επί μέρους στοιχεία νεοκλασικισμού λόγω της πήλινης διακόσμησης (ακροκέραμοι με ανθέμια, φουρούσια, και ολόσωμα αγάλματα) εισάγει τη λογική της ελεύθερης κάτοψης.
Διαδοχικά πέρασε από τις οικογένειες Λάμπρου και Τρικούπη, ώσπου να καταλήξει στην Αλφα Trust.
Οφείλουμε την εξαιρετική ξενάγηση στον αρχιτέκτονα κύριο Παναγιώτη Ραφτόπουλο, μελετητή του “φαινομένου” της Κηφισιάς για την οποία μας έδωσε πολλές επεξηγήσεις και τον ευχαριστούμε πολύ.
Αθηνά Κυρτάτα
Φωτογραφίες Αθηνά Κυρτάτα και Φάνης Ματσούκας