Οι Φίλοι επισκεφθήκαμε για τρίτη φορά την εξαιρετική έκθεση ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ Λάμψη-Καταστροφή -Ξεριζωμός-Δημιουργία και ξεναγηθήκαμε από τον ιστορικό κ. Τάσο Σακελλαρόπουλο, υπεύθυνο των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη. Ο κ. Σακελλαρόπουλος μας ξενάγησε σε όλα τα τμήματα της έκθεσης και μας εμίλησε για όλες τις φάσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής. Αρχικά για την λάμψη δηλαδή για την ευμάρεια, το υψηλό βιοτικό επίπεδο της σμυρνέικης κοινωνίας δείχνοντάς μας την πολυτέλεια των σπιτιών τους, τα πορτραίτα, τα έπιπλα, τα ενδύματα, τα αντικείμενα κτλ. Επίσης μας έδειξε τις δεξιότητες της μεσαίας τάξης, τα υφαντουργικά τους επιτεύγματα, τα χειροτεχνήματά τους κτλ. Στη συνέχεια μας μίλησε για την καταστροφή, για τα γεγονότα που προηγήθηκαν αυτής, για το κίνημα των Νεοτούρκων υπό τον Κεμάλ, για τους αιμοχαρείς Τσέτες, για την Γενοκτονία των Αρμενίων, για τα διπλωματικά παιχνίδια των Μεγάλων Δυνάμεων. Κατόπιν ήρθε ο βίαιος ξεριζωμός των κατοίκων από τις εστίες τους. Στη συνέχεια ήλθε η ανταλλαγή των πληθυσμών (Συνθήκη της Λωζάνης 1923).
Το τελευταίο τμήμα της έκθεσης αφορά στην εγκατάσταση των Μικρασιατών Ελλήνων προσφύγων στην Ελλάδα. Αρχικά ήλθαν 900.000 κατατρεγμένοι άνθρωποι, στη συνέχεια μέχρι το 1925 έφθασαν τους 1.500.000 περίπου. Η Θεσσαλονίκη, ο Πειραιάς και η Αθήνα δέχθηκαν τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων, οι οποίοι κατέλυσαν στην αρχή σε κτήρια μεγάλα που ήταν δυνατόν να τους δεχθούν. Προϊόντος του χρόνου κτίσθηκαν πολυκατοικίες ή μικρά καταλύματα σε διάφορες περιοχές γύρω από τις μεγάλες πόλεις για την εγκατάστασή τους. Οι πρόσφυγες ασχολήθηκαν πολύ σύντομα με την υφαντουργία, υφαίνοντας κιλίμια, χαλιά, με την χειροτεχνία επίσης, αλλά και με τον αθλητισμό οι νεώτεροι. Άρχισαν δηλαδή τη ζωή τους από την αρχή δημιουργώντας τις προϋποθέσεις, μιας καλλίτερης, όσο ήταν δυνατόν, διαβίωσης. Οι πρόσφυγες προσέφεραν στην ανανέωση της ελληνικής κοινωνίας, στην ανάπτυξη των τεχνών κυρίως της υφαντουργίας, ταπητουργίας, κεντητικής κτλ., όπως αναφέρθηκε ήδη, αλλά και στις επιστήμες.
Ευχαριστήσαμε θερμότατα τον κ. Σακελλαρόπουλο για την ξενάγηση και για το συνοπτικό μάθημα ιστορίας σχετικά με την αμφιλεγόμενη εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής.
Κείμενο & φωτογραφίες: Ρωξάνη Τσιμπιροπούλου