“Ιμβρίων Ιερά, Εκκλησιαστικά έργα στους ενοριακούς ναούς της Ίμβρου”
Τετάρτη 1 Ιουνίου 2022
Η ιδέα για την αποθησαύριση των κειμηλίων που φυλάσσονται στους ενοριακούς ναούς της Ίμβρου ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990, όταν κατά τις επισκέψεις μου εκεί για τις ανάγκες του άρθρου «Οι ενοριακοί ναοί της Ίμβρου» (βλ. Χαλκιά 1993-1994) είχα παρατηρήσει, εκτός από τις εικόνες του τέμπλου και τις προσκυνηματικές, πλήθος εικόνων και άλλων εκκλησιαστικών έργων να είναι αποθηκευμένα σε κάθε ναό, σε συνθήκες κάθε άλλο παρά ιδανικές. Η επιθυμία μου να εξετάσω και να γνωρίσω όλα αυτά τα έργα και η αγωνία μου να συνταχθεί ένας κατάλογός τους, όχι μόνο για να γίνουν γνωστά, αλλά και για να διασφαλισθούν, με οδήγησαν στην αναζήτηση τρόπου συστηματικής προσέγγισής τους. Ήταν φανερό ότι επρόκειτο για ένα έργο που απαιτούσε συνεργασία· δεν μπορούσε ένας άνθρωπος μόνος να μετακινεί, να φωτογραφίζει, να περιγράφει και να επανατοποθετεί όλο αυτό το υλικό σε μπαούλα, σε κασέλες, σε ερμάρια που είχαν χρόνια να ανοιχθούν.
Οι προσπάθειές μου για την ανεύρεση εθελοντών που θα βοηθούσαν σε αυτό το εγχείρημα ευοδώθηκαν τελικώς το 2000, χάρη στην άδεια και την αρωγή του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, αλλά και τη συναίνεση του τότε Διευθυντή του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, του αείμνηστου Δημήτρη Κωνστάντιου, για τη διάθεση δύο αρχαιολόγων που θα μετείχαν στο πρόγραμμα. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους με συνόδευσε στην Ίμβρο ο Αντώνης Τσάκαλος και τον επόμενο Αύγουστο, του 2001, ο Αντώνης Μπεκιάρης, διδάκτορες και οι δύο και στελέχη του Βυζαντινού Μουσείου. Κατά τα σύντομα αυτά ταξίδια εργασθήκαμε στους ναούς της Παναγίας, των Αγίων Θεοδώρων, του Γλυκέος και του Ευλαμπίου, αποθησαυρίζοντας όλα τα έργα που βρίσκονται εκεί, εκτεθειμένα και αποθηκευμένα. Υπολείπονταν τα κειμήλια των ναών του Σχοινουδιού, των Αγριδίων, του Κάστρου (τα τελευταία έχουν μεταφερθεί και φυλάσσονται στον μητροπολιτικό ναό της Παναγίας), καθώς και του μητροπολιτικού μεγάρου· καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός. Δυσκολίες διάφορες καθυστέρησαν την ολοκλήρωση του έργου, η οποία πραγματοποιήθηκε τελικώς τον Αύγουστο του 2009 με τη συμμετοχή και των δύο συναδέλφων που αναφέρθηκαν ανωτέρω και με την ευγενική χορηγία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων.
Ο τελικός απολογισμός ήταν σημαντικός. Καταλογογραφήθηκαν περίπου 2.000 έργα, αναγόμενα από τον 17ο έως και τα μέσα του 20ού αιώνα, με τις εικόνες να κατέχουν την πρώτη θέση ανάμεσά τους. Όλος αυτός ο θησαυρός αποτέλεσε και το κύριο περιεχόμενο αυτού του τόμου, η έκδοση του οποίου γίνεται εφικτή χάρη στη γενναιόδωρη ευγενική χορηγία του κ. Επαμεινώνδα Πανταζόπουλου, Άρχοντος Ασηκρήτου του Οικουμενικού Θρόνου. […] (Από τον πρόλογο της επιμελήτριας Ευγενίας Χαλκιά)
* Σύλλογος Ιμβίων, Ελευθερίου Βενιζέλου 80, Νέα Σμύρνη, τηλ. 210 9347957