Οι Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη, μετά από τον διετή περιορισμό εξ’ αιτίας της πανδημίας, απολαύσαμε μια εξαιρετική από κάθε άποψη τριήμερη εκδρομή στην περιοχή της Ηλείας. Η πρώτη επίσκεψη με ξενάγηση έγινε στο Μουσείο της Αρχαίας Ήλιδας, την πρωτεύουσα του κράτους των Ηλείων και μόνιμης διοργανώτριας πόλης των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων για περισσότερο από χίλια χρόνια. Το Μουσείο αν και δεν είναι μεγάλο, είναι όμως πλούσιο σε σημαντικά εκθέματα όπως, μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία, εργαλεία κάθε είδους, βελόνες διαφόρων μεγεθών, νομίσματα της περιοχής, όργανα μετρήσεως του βάρους και πολλά άλλα.
Η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004 επέβαλε την εκτέλεση περισσότερων ανασκαφικών εργασιών στον αρχαιολογικό χώρο της Ήλιδας, οπότε ο επισκέπτης έχει πλέον τη δυνατότητα να αντιληφθεί πολλά από τα στοιχεία της πόλης όπως, τις στοές, το θέατρο, τους δρόμους με τα παρόδια κτήρια, τα ιερά, τα εργαστήρια, τα οποία απηχούν την ακμή και τη δύναμη της αρχαίας Ήλιδας.
Η επόμενη ξενάγησή μας ήταν στην αρχαία Ολυμπία, στο ιερό Άλσος, την Άλτιν και στα δύο υπέροχα Μουσεία. Η Άλτις βρίσκεται στη βόρεια όχθη του Αλφειού ποταμού και ήταν το πιο δοξασμένο ιερό της Αρχαίας Ελλάδας, αφιερωμένο στον πατέρα των θεών τον Δία. Η Ολυμπία ήταν ο τόπος διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων, η αφετηρία των οποίων τοποθετείται στο 776 π.Χ. και τελούνταν ανά τετραετία. Η διαμόρφωση του ιερού άρχισε από τον δέκατο ή ένατο αιώνα π.Χ. με την παρουσία μόνο βωμών για τις θυσίες στους θεούς. Η μεγάλη ανάπτυξή του άρχισε στην αρχαϊκή εποχή με την οικοδόμηση του ναού προς τιμήν της Ήρας, ναός αυστηρού δωρικού ρυθμού (650 π.Χ.). Τότε μεταξύ πολλών άλλων κτηρίων δημιουργήθηκε και το πρώτο στάδιο. Την κλασική περίοδο συνεχίσθηκε η ακμή του ιερού, κατ’ αυτήν αναγέρθηκε και ο μεγαλοπρεπής ναός ο αφιερωμένος στον Δία (470-456 π.Χ.). Στο εσωτερικό του τοποθετήθηκε το 12μ. ύψους χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού, φιλοτεχνημένο από τον περίφημο γλύπτη Φειδία, το οποίο παρέμεινε εκεί για περίπου 1000 χρόνια. Εθεωρείτο δε ως ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου.
Κατά την ελληνιστική περίοδο στον ιερό χώρο έκτισε και ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος κάποια αναθηματικά κτήρια. Αλλά και κατά τη ρωμαϊκή περίοδο συνεχίσθηκε η οικοδόμηση κτηρίων όπως θέρμες, πολυτελείς κατοικίες και το υδραγωγείο. Οι Αγώνες διατηρήθηκαν και κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια επί Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το 393 μ.Χ. έγιναν οι τελευταίοι Ολυμπιακοί, ο αυτοκράτωρ Θεοδόσιος ο Α΄ απαγόρευσε με διάταγμά του τη διεξαγωγή των αγώνων διότι θεωρήθηκαν παγανιστικοί. Επί Θεοδοσίου Β΄ επήλθε η οριστική καταστροφή του ιερού το 426 μ.Χ.
Η πρώτη ανασκαφή στο χώρο της αρχαίας Ολυμπίας έγινε το 1829 από τη Γαλλική Επιστημονική Αποστολή και αποκαλύφθηκε μέρος του ναού του Διός, καθώς και τμήματα των διακοσμητικών μετοπών. Η συστηματική όμως ανασκαφή άρχισε το 1875 από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Στους Ολυμπιακούς του 2004 λειτούργησε για κάποια αγωνίσματα το αρχαίο στάδιο με την παρουσία 20.000 θεατών.
Μετά από τον μοναδικό χώρο του Ιερού Άλσους επισκεφθήκαμε το Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας και το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας. Στο πρώτο θαυμάσαμε πάμπολλα αντικείμενα έχοντα σχέση με τους αγώνες, όπως στλεγγίδες διαφόρων ειδών, αγγεία είτε με παραστάσεις αθλητών να αγωνίζονται, είτε με απεικονίσεις διαφόρων αγωνισμάτων, μαρμάρινες επιγραφές με τους όρους διεξαγωγής των αγωνισμάτων και άλλα. Στο δεύτερο δεσπόζει σε ειδικό χώρο ο περίφημος Ερμής του Πραξιτέλη. Τα γλυπτά των μετοπών του ναού του Διός εκτίθενται επίσης. Ο πλούτος των εκθεμάτων δεν είναι εύκολο να περιγραφεί. Ο θαυμασμός είναι το συναίσθημα που διακατέχει τον επισκέπτη ανεξαρτήτως της εξοικείωσής του με την αρχαιοελληνική τέχνη.
Η επόμενη απολαυστική επίσκεψη ήταν στο δάσος της Φολόης, μοναδικό στην Ελλάδα αμιγές δρυόδασος, αλλά και από τα ωραιότερα της Ευρώπης, το θέαμα υπέροχο και η ευχαρίστηση πολύ μεγάλη!
Η τελευταία επίσκεψή μας ήταν στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, οι οποίες γειτνιάζουν με το Ιερό Άλσος, την Άλτιν. Ο χώρος αριθμεί πολλά στρέμματα γης και έχει ατελείωτη ομορφιά. Στην αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων ο επίτιμος Κοσμήτορας της Ακαδημίας και καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Κωνσταντίνος Γεωργιάδης, μας ανέπτυξε το έργο που επιτελεί η Ακαδημία γενικώς και μας ενημέρωσε για το μεταπτυχιακό δίπλωμα, το οποίο έχει θεσπισθεί με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Μας μίλησε για τους όρους συμμετοχής στο εν λόγω μεταπτυχιακό, για το ποσό των διδάκτρων, για τη διαμονή, για την ύπαρξη υποτροφιών κ.λπ. Οι διδάσκοντες προσφέρονται ως επί το πλείστον εθελοντικώς, είναι δε Έλληνες και αλλοδαποί. Η φοίτηση είναι περίπου διετής. Επί 20΄ παρακολουθήσαμε και ένα ενημερωτικό video. Κατόπιν ο υπεύθυνος των χώρων κ. Ευάγγελος Φρύγγης, μας ξενάγησε στο μικρό αλλά πλούσιο σε περιεχόμενο μουσείο αφιερωμένο κυρίως στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004. Μας εξήγησε πώς γίνεται η αφή της Ιερής Φλόγας, πώς διατηρείται αναμμένη για όσο καιρό χρειάζεται και απάντησε σε πάμπολλες ερωτήσεις και απορίες των Φίλων. Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε τη Βιβλιοθήκη, η οποία αριθμεί περισσότερους από 20.000 τίτλους ελληνικούς και ξενόγλωσσους. Περιλαμβάνει δε και τη δωρεά του Ιωάννη Κετσέα (1887-1965) αθλητού πρωτοπόρου της αντισφαίρισης, η οποία διαθέτει παλαιά βιβλία σχετικά με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και μεγάλη συλλογή pins από τις διάφορες Ολυμπιάδες. Μετά επισκεφθήκαμε το Αμφιθέατρο, όπου γίνονται οι πολυπληθείς συνεδριάσεις, καθώς και αρκετούς κοιτώνες, οι οποίοι φέρουν ονόματα ολυμπιονικών.
Από την Ολυμπία αναχωρήσαμε εθνικά υπερήφανοι και βεβαίως ενθουσιασμένοι από ό,τι είδαμε. Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε στα πανέμορφα Λαγκάδια για φαγητό, μετά από μια διαδρομή εκπληκτικής ομορφιάς. Τα Λαγκάδια ήταν η γενέτειρα του σπουδαίου Διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη, Άγγελου Δεληβορριά, που χάθηκε τον Απρίλιο του 2018.
Ρωξάνη Τσιμπιροπούλου
Φωτογραφίες: Ρωξάνη Τσιμποροπούλου, Φάνης Ματσούκας & Γιώργος Κλαυδιανός